برای دقایقی با اهل بیت علیهم السلام

اهل سنت ایمان را بر چند جزء می دانند از جمله اعتقاد به لقاء پروردگار و رویت و دیدار او را از اجرای ایمان تلقی کرده اند که با اسناد متعدد از صحیح بخاری و سایر صحاح قابل اثبات است.

 

 

الجامع المسند الصحيح المختصر من أمور رسول الله صلى الله عليه وسلم وسننه وأيامه = صحيح البخاري/المؤلف: محمد بن إسماعيل أبو عبدالله البخاري الجعفي/المحقق: محمد زهير بن ناصر الناصرالناشر: دار طوق النجاة (مصورة عن السلطانية بإضافة ترقيم ترقيم محمد فؤاد عبدالباقي)الطبعة: الأولى، 1422هـ/عدد الأجزاء: 9/[ترقيم الكتاب موافق للمطبوع، وهو ضمن خدمة التخريج، ومتن مرتبط بشرحيه فتح الباري لابن رجب ولابن حجر] /مع الكتاب: شرح وتعليق د. مصطفى ديب البغا أستاذ الحديث وعلومه في كلية الشريعة - جامعة دمشق كالتالي: رقم الحديث (والجزء والصفحة) في ط البغا، يليه تعليقه، ثم أطرافه

ابوقُرّه، از جمله محدثان اهل سنت و از روايان حديث در عصر امام رضا (عليه السّلام) بود. صفوان بن يحيي، يكي از شاگردان امام رضا (عليه السّلام)، مي گويد: ابوقرّه از من خواست تا او را به محضر حضرت رضا (عليه السّلام) ببرم. من از ايشان اجازه خواستم و چون آن حضرت اجازه فرمودند، ابوقرّه به محضر امام علي بن موسي الرضا (عليه السّلام) شرفياب شد و پرسش هايي در خصوص احكام دين و حلال و حرام الهي مطرح نمود؛ تا آنکه سؤالش به مسئله توحيد كشيده شد. در اين هنگام او پرسيد:

"براي ما چنين روايت كرده اند كه خداوند "ديدار" و "هم سخني" خود را بين دو پيامبر تقسيم فرمود :

در ميان پيامبران، دو پيامبر را برگزيد تا با يكي از آن ها هم كلام شود و ديدار خويش را به ديگري ارزاني فرمايد. هم سخنی خود را به موسي (عليه السّلام) داد و ديدار خويش را به حضرت محمّد (صلّي الله عليه و آله و سلم) عطا نمود. پس بنابراين خداوند وجودي قابل ديدن است."

امام رضا (عليه السّلام) پاسخ دادند: "پس آن کسي كه به جنّ و انس (اين مطلب را) رسانيد كه "چشم ها او را نمي بينند و علم آنان به او احاطه پيدا نمي کند و هيچ چيز همانند او نيست"، چه كسي بود؟ مگر محمّد (صلّي الله عليه و آله و سلم) نبود؟"

ابوقرّه گفت:" آري".

امام رضا(عليه السّلام) فرمودند: "بنابراين، چگونه ممكن است مردي از طرف خدا به سوي تمامي مخلوقات بيايد و آنها را با فرمان الهي به سوي خداوند دعوت کند و بگويد: "چشم ها او را نمي بينند و دانش آنان به او احاطه پيدا نمي کند و هيچ چيز همانند او نيست" و سپس خود بگويد که من به چشمم خدا را ديده و به او احاطه علمي يافتم و او به شكل انسان است؟  آيا خجالت نمي كشيد  افراد بي دين و کافر نتوانستند چنين نسبتي به آن حضرت بدهند كه او چيزي را از طرف خداوند مي آورد و سپس از راه ديگر خلاف آنرا مي گويد".

ابوقرّه در مقام پاسخ امام برآمد و گفت: "خداوند خودش در قرآن  مي فرمايد: "و بار ديگر نيز (پيامبر) او را ديد".

و لقد رآه نزلة اخري (سورة نجم، آيه 13)

امام رضا (عليه السّلام) در جواب فرمودند: "بعد از اين آيه، آيه ديگري است که بر آنچه پيامبر ديده است، دلالت مي کند. خداوند (ابتدا) مي فرمايد: "قلب در آنچه ديد هرگز دروغ نگفت. ما کذب الفؤاد ما راي (نجم، آيه 11)، يعني دل محمد(صلّي الله عليه و آله و سلم) آن چه را كه چشمانش ديد، دروغ ندانست. سپس (در آيه اي ديگر) از آن چه که محمد(صلّي الله عليه و آله و سلم) ديده است، خبر داده و مي فرماید: " او پاره اي از آيات و نشانه هاي بزرگ پروردگارش را ديد." لقد راي من آيات ربه الکبري" (سورة نجم، آيه 18)

بنابراين نشانه هاي خدا (که خداوند از آنان به عنوان مشاهدات پيامبر نام مي برد) موضوعي متفاوت از خود خداوند است و باز خداوند (در جاي ديگر از قرآن کريم) مي فرمايد: " و دانش آنان به او احاطه پيدا نمي کند "

و لا يحيطون به علما "(سورة طه، آيه 110) در صورتي  که اگر ديده ها او را ببينند، علم بر او احاطه يافته و شناخت واقع شده است.

و در ادامه امام هشتم (عليه السلام) فرمودند: آنچه مسلمين بر آن اتفاق دارند، اين است که احاطه علمي بر خداوند نمي توان يافت و ديدگان او را نمي بينند و چيزي مانند او نيست."

 اصول کافي، جلد 1، باب ابطال ديدن خدا، حديث 2

اين دسته از مسلمانان ،  خدا را داراى جسم مى دانند.

امام صادق (ع)می فرماید:

هر كس بگويد كه خداوند بر روى عرش قرار دارد، خدا را محمول و عرش ‍ را حامل او پنداشته است ،

و در اين صورت بايد كه حامل از محمول قويتر و تواناتر باشد. همچنين آن كس كه معتقد باشد كه خداوند در چيزى و يا روى چيزى است و يا اينكه تصور كند چيزى و جايى وجود دارد كه خدا در آن نيست ، و يا چيزى او را به خود مشغول مى دارد، او را چون ديگر آفريده ها پنداشته و توصيف كرده است . در صورتى كه خداوند، آفريننده همه چيزهاست و هرگز نمى شود او را مورد قياس قرار دارد و شبيه به مردم پنداشت . جايى نيست كه خدا در آن نباشد و محل مخصوصى هم ندارد.

كافى ، كتاب توحيد، باب عرش و كرسى ، ج 1 و ح 7 و باب حركت و انتقال ، ح 3و 9 توحيد شيخ صدوق ، باب نفى زمان و مكان و حركت ،ح 9، 10 و 12 و باب و كان عرشه على الماء، ح 1 و باب معناى الرحمن على العرش استوى ، ح 5 6، 7، 8،؛ بحار الانوار مجلسى چاپ جديد، كتاب توحيد، باب نفى جسم و صورت و تشبيه و حلول و اتحاد، ج 3، ص 87، ح 23.