احقاق حقوق از اموری است که نظام دین و دنیا بر آن استوار است ، همچنان که حضرت فرموده است :
( همانا حکم در انصاف مظلوم از ظالم، و گرفتن از قویّ برای ضعیف، و اقامه ی حدود پروردگار بر روش و طریقه ی آن، از اموری است که بندگان خدا و بلاد به آن اصلاح می شود )، لذا حضرت سلام الله علیه نسبت به قاضی شرایطی را معتبر فرموده که غرض از قضاوت که از مناصب انبیا و اوصیا است محقق شود :
( پس برای حکم و داوری بین مردم ، بهترین رعیتت را در نظر خود { از جهت علم و حلم و ورع و سخاء } انتخاب نما، کسی که کارها به او سخت نیاید، و نزاع کنندگان در ستیزه، رأی خود را بر او تحمیل ننمایند، و در لغزش پایداری نکند، و از بازگشت به حق هر گاه آن را شناخت درمانده نشود، و نفس او به طمع مائل و مشرف نباشد، به فهم اندک، بدون به کار بردن اندیشه کافی اکتفا کند، و در شبهات تأمل و درنگش از همه بیشتر باشد، و حجت و دلیلها را بیش از همه بگیرد، و کمتر از همه از مراجعه دادخواه دلتنگ شود، و بر آشکار ساختن کارها از همه شکیباتر، و هنگام روشن شدن حکم از همه برنده تر باشد، کسی باشد که بسیار ستودن او را به خود بینی واندارد، و برانگیختن و گول زدن او را مایل از حق نگرداند، و حکم دهندگان آراسته به این صفات کم هستند ).
آری اگر قاضی آنچنان نباشد که فرمود، قضایِ مثلِ او اصلاح کننده بندگان، و آباد کننده بلاد است، و این همان است که خداوند متعال از حکام و قضات، که حکم به حق و عدل است، خواستار است ( وَ اِذا حَکَمتُم بَینَ النّاس اَن تَحکُمُوا بِالعَدل )(1) ( یا داوود اِنّا جَعَلناکَ خَلیفَةً فِی الأَرض فَاحکُم بَینَ النّاس بِالحَقّ )(2)
____________________________
پی نوشت ها :
1 ـ سوره نساء آیه 58 .
2 ـ سوره ص آیه 62 .
نظرات شما عزیزان:
:: موضوعات مرتبط:
امیرالمومنین علیه السلام،
،
:: برچسبها:
نحوه قضاوت در حکومت امام علی علیه السلام,